(Bài viết của Trung tâm N-T)

Chứng ám sợ

• Định nghĩa:

Là sự sợ sệt mang tính chất lo lắng gây ra bởi một đối tượng hoặc một tình huống cụ thể nhất định (một con dao, một phương tiện vận chuyển...) mà trong bản thân chúng không mang tính chất nguy hiểm đặc biệt nào. Sự sợ sệt lo lắng này chỉ xuất hiện khi có mặt của vật hay tình huống gây ám sợ, dẫn đến những thái độ lẩn tránh thường rất hợp lý của đứa trẻ đang tìm cách giấu giếm sự ám sợ với bản thân cũng như đối với người chung quanh.

Đứa trẻ cũng có thể cầu viện đến một vật gọi là chống ám sợ (đồ vật hoặc con người) giúp cho nó có thể đương đầu với tình huống gây ám sợ mà không lộ ra lo sợ.

Thường kết hợp với trầm cảm.

• Các biểu hiện ám sợ

Có đủ loại ám sợ. Thông thường người ta chia ra làm ba nhóm lớn:

Các ám sợ khoảng trống:

Bao gồm cả sợ những khía cạnh có liên quan như:

+ Sợ sự có mặt đám đông, sợ nơi công cộng.

+ Việc rút lui khó đến một nơi an toàn (thường là về nhà).

+ Sợ đi một mình trong các phương tiện giao thông như tàu hỏa, ô tô, máy bay, v.v...

Các ám ảnh sợ xã hội:

+ Sợ người khác chăm chú nhìn mình.

+ Sợ đám đông.

+ Tránh né các hoàn cảnh xã hội: hạn chế ăn uống nơi công cộng, sợ gặp gỡ người khác giới, sợ nói trước công chúng.

Có thể bộc lộ bằng những lời phàn nàn, bị đỏ mặt, run tay, buồn nôn, hay mót tiểu tiện.

+ Đặc biệt đối với trẻ em có chứng ám sợ trường học: từ chối đến trường, nôn, đau bụng khi đi học,... đãng trí, lo hãi trong lúc học...

Các ám sợ đặc hiệu (sợ riêng lẻ) đủ loại ám sợ:

+ Sợ chó, mèo, chuột và các loài vật đủ loại khác nhau.

+ Sợ các vật nhọn, sắc.

+ Sợ các món đồ ăn nhất định: thịt, cá, mỡ...

+ Sợ sấm chớp, giông tố.

+ Sợ chỗ cao.

+ Sợ chỗ kín (đóng kín).

+ Sợ bóng tối.

+ Sợ các phương tiện giao thông: máy bay, ô tô, tàu hỏa, tàu điện ngầm...

+ Sợ nha khoa, sợ thầy thuốc, sợ y tá...

+ Sợ nhìn thấy máu, vết thương, sợ khám bệnh...

+ Sợ đi vệ sinh ở các nhà vệ sinh công cộng.

+ Sợ một số bệnh đặc biệt (ung thư, siđa, lao...)

Người ta thống kê có đến ba bốn trăm ám sợ thuộc loại này.

• Điều trị:

- Dùng tâm dược, các thuốc an thần. Đặc biệt dùng Amtriptyline để phục hồi khí sắc.

- Liệu pháp tâm lý có tác dụng tốt.

(Còn tiếp)