Thực tế văn hóa đọc nước ta đang ở tình trạng nào và làm sao để nâng cấp được nó vẫn là một câu hỏi nhức nhối của xã hội.
Và để nâng cao, trước hết phải xây dựng văn hóa đọc và xây dựng hạ tầng cơ sở cho nó.
Không
phải cứ in ra nhiều sách là nâng cao được văn hóa đọc, mà phải coi đó
là ý thức chung của toàn xã hội, với mỗi con người, mỗi gia đình, mỗi
thế hệ... Nếu chúng ta hình thành được, xây dựng được văn hóa đọc ngay
tại gia đình, bố mẹ mua sách vở về đọc cho con cái nghe trước khi đi ngủ
hằng ngày, dần dà tự tập cho con thói quen đọc sách thì đứa trẻ sẽ lớn
dần cùng sở thích đọc sách được bồi dưỡng và phát triển theo năm tháng.
Song song với việc đó, nhà trường phải xây dựng và hướng dẫn cho trẻ
tiếp cận với văn hóa đọc qua nhiều biện pháp: tập cho chúng ý thức đọc
hằng ngày qua việc đọc diễn cảm hoặc thi kể chuyện trên lớp... Nhà
trường cần mở rộng các thư viện miễn phí với nhiều đầu sách phong phú
phù hợp với lứa tuổi, ngoài giáo trình học, để thư viện trở thành một
sân chơi được yêu thích, chứ không chỉ đơn thuần chỉ là nơi hành xác lo
chạy đua trước các kỳ thi. Các đơn vị cơ quan nên dành quỹ xây dựng các
thư viện nhỏ miễn phí cho cán bộ công nhân viên của mình, để việc đọc
sách trở nên dễ dàng hơn đối với cả những người không có điều kiện thuận
lợi về kinh tế hoặc eo hẹp về thời gian đi lại mượn sách ở các thư viện
lớn…
Một khi việc đọc sách được phổ cập rộng rãi từ nhỏ tới lớn,
hình thành và phát triển theo cả một chặng đường dài và cả quãng thời
gian sống, con người mới phát triển và định hình được văn hóa đọc cho cá
nhân mình. Từ đó mỗi người sẽ tự phân hóa, chọn lọc dòng sách mà mình
cần và thấy phù hợp với bản thân qua từng giai đoạn cuộc sống. Lúc đó tự
bản thân mỗi người sẽ coi việc đọc như một nhu cầu tất yếu hằng ngày.
Song
song với việc xây dựng cơ sở hạ tầng của văn hóa đọc, chúng ta cũng cần
phải xây dựng môi trường trong sạch và lành mạnh cho văn hóa đọc phát
triển. Trong đó, các nhà quản lý chuyên ngành cấp quốc gia phải nhanh
chóng lập ra một lộ trình cho việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc cả
nước theo những chặng đường lớn 10-20-30 năm/lần, làm sao để sách đến
với độc giả đa dạng hơn, phong phú hơn, luôn cập nhật được những kiến
thức mới nhất của nhân loại trên toàn thế giới. Chính phủ cần đưa ra
những biện pháp cứng rắn hơn nữa trong việc xử lý những sai phạm dẫn đến
hậu quả gây thiệt hại nghiêm trọng cho các đơn vị xuất bản. Đồng thời
phải tích cực tuyên truyền cho người dân để nâng cao ý thức bảo vệ sách
thật, sách bản quyền, phải coi sách như một sản phẩm đầy đủ giá trị như
các sản phẩm tiêu dùng khác và người tiêu dùng sẽ bị thiệt hại nặng nếu
sử dụng hàng giả, hàng nhái kém chất lượng.
Văn hóa đọc chỉ phát
triển khi có môi trường phát triển và môi trường đó chỉ có khi con người
có ý thức xây dựng nên và học cách bảo vệ nó dài lâu.
Nguyễn Lệ Chi
Trích Báo Thanh Niên số 264.
